وینسنت ون‌گوگ نقاش سرشناس هلندی است که با نام و کارهای هنری زیبایش آشنا هستید. او زندگی پرفراز و نشیبی داشته است. جالب است بدانید این نقاش سرشناس از اختلال دوقطبی رنج می‌برده است. از آن‌جایی که ون‌گوگ در ۳۰ مارس زاده شد و به اختلال دوقطبی دچار بود زادروزش یعنی ۳۰ مارس را روز جهانی اختلال دوقطبی نام‌گذاری کردند.‌
‌
روز جهانی دوقطبی تنها روزی برای بزرگداشت نیست. بیایید در این روز آگاهی خود را پیرامون اختلالات روانی به ویژه اختلال دوقطبی افزایش دهیم تا کیفیت زندگی و سلامت روان را در خودمان، خانواده و جامعه بهبود بخشیم.

«اختلال دوقطبی» به بیانی ساده، نماد سرگردانی آدمی است بین دو قطب «شادی» و «غم»، جایی که شادی تبدیل به سرخوشی، شیدایی و آشفتگی می شود و غم تبدیل به اندوه، دلمردگی و انزوا.

این افراد در دوره هایی برای رهایی از افسردگی به آغوش سرخوشی و شیدایی پناه می برند و در دوره هایی برای رهایی از بی قراری و شیدایی به آغوش غم و اندوه و افسردگی!، در واقع اختلال «خنده های اشک» است.

سروده عمیق و ژرف «مولانا» که لایه های دگرگونی روان آدمی را چنین توصیف می کند:

هست احوالم خلاف هم‌دگر
هر یکی با هم مخالف در اثر
چون که هر دم راه خود را می‌زنم
با دگر کس سازگاری چون کنم
موج لشکرهای احوالم ببین
هر یکی با دیگری در جنگ و کین
می نگر در خود چنین جنگ گران
پس چه مشغولی به جنگ دیگران

اختلال دو قطبی تمام جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

اختلال دوقطبی (Bipolar disorder)، که با نام افسردگی – شیدایی (manic depression) نیز شناخته می‌شود؛ نوعی اختلال روانی است که با دوره‌های افسردگی، شیدایی و خُلق غیرطبیعی مشخص می‌شود. اگر انرژی بیمار بسیار بالا یا همراه با روان‌پریشی باشد، به آن حالت شیدایی (مانیا) می‌گویند؛ امّا اگر شدت آن کم باشد، به آن حالت نیمه‌شیدایی (هیپومانیا)می‌گویند. احساسات و رفتارهای غیرطبیعی، نشاط‌زدگی، تحریک‌پذیری، اختلال تمرکز، خودبزرگ‌بینی و خوش‌بینی افراطی از علائم مانیا است. بیمار در این دوره معمولاً تصمیمات پر ریسک بدون توجه به عواقب آن می‌گیرد. دوره مانیا به‌صورت معمول همراه با کم‌خوابی است.در دوره افسردگی بیمار دید منفی نسبت به زندگی خود دارد. عدم اعتماد به نفس، اختلالات خواب، اختلالات خوردن، خستگی و بی‌حالی از علائم افسردگی است. خطر خودکشی و خودزنی در بیماران اختلال دوقطبی زیاد است.

در حالی که علل ابتلا به اختلال دوقطبی به‌طور قطعی مشخص نشده تصور می‌شود که عوامل محیطی و ژنتیکی در این امر نقش دارند. بسیاری از ژن‌ها، هر کدام با اثرات کم، ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. عوامل ژنتیکی حدود ۷۰–۹۰٪ خطر ابتلا به اختلال دوقطبی را تشکیل می‌دهند.عوامل خطرساز محیطی شامل سابقهٔ کودک‌آزاری، فشار روانی بلند مدت می‌شود.

سایر بیماری‌هایی که علائم مشابهی با اختلال دوقطبی دارند شامل اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی، اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت و اختلال سوءمصرف مواد می‌باشند.

روابط عمومی انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران